Çocuktan Ver Haberi

Yazının başlığı bana ait değil. Ahmet Şık’ın “Çocuk Odaklı Habercilik” kitabındaki makalesinin başlığı bu: Çocuktan Ver Haberi.

“Çocuk Odaklı Habercilik”, IPS İletişim Vakfı Yayınları’nca yayımlanan, Sevda Alankuş‘un derlediği ve Ragıp Duran, Gülgün Erdoğan, İncilay Cangöz, Kemal Özmen, Yasemin Onat, Seda Akço, Serdar Değirmencioğlu, Erhan Üstündağ, Ahmet Şık, Ezgi Koman, Sema Hosta‘nın makalelerine yer verilen önemli, etkili bir çalışma.

Böylesi bir çalışmanın, kişisel bir blog’daki tanıtımında bile çocuk fotoğrafları görürüz. Yılsonu değerlendirmelerine baktım; gazetelerde, dergilerde hep çocukların fotoğrafları destekliyor haberleri. Savaşı da mutluluğu da oradan yola çıkan bir bakışla okuyoruz, izliyoruz. Reklamlardan söz etmeyeceğim; hepimizin canı sıkılır. Televizyon yayıncılığı dramasını da, eğlencesini de çocuk üstüne kurmuş durumda zaten. Bütün bu rezalet çorbasının içinde, gazeteciliğin su terazisinin daha da sağlam olması gerekiyor.

Yaygın medyanın dışında da bir şeyler yapmanın mümkün olabileceği hayaliyle yola çıkan bir Vakıf’ın uzun soluklu koşusunda önemli bir durak. www.bianet.org altı yıldır “hak haberciliği” anlayışıyla haber üretmeye devam ediyor ve elimizdeki kitap da, bu üretimin bir parçası.

Kitabı mutlaka edinmeniz gerekiyor. Bu tavsiyeyi anlamlandırmak için bianet’e başvurmak gerekiyor elbette. bianet Uluslararası Gazeteciler Federasyonu, BBC, Çocuk Hakları Bilgi Ağı’nın (CRIN) çocuk haberciliğiyle ilgili etik rehber ilkeleri ile Save The Children’in hazırladığı “Çocuklarla Mülakat için Rehber” ve MediaWise Trust’ın hazırladığı “Savaş ve Afet Zamanlarında Çocuklarla Mülakat Yapan Muhabirler İçin Rehber İlkeler”ini bir araya getirdi. Bu noktada Uluslararası Gazeteciler Federasyonu’nun çocuk haberciliğiyle ilgili rehber bilgilerini Fil Uçuşu’nda paylaşmak isterim. En azından tavsiye ettiğim kitabın çerçevesi ve okuyacağınız makalelerin zihin açıcılığına ışık tutması için. Aşağıda okuyacağınız ilkelerden sonra, lütfen günlük haber akışında nelere maruz kaldığımızı bir kez daha düşünün…

Uluslararası Gazeteciler Federasyonu’nun çocuk haberciliğiyle ilgili rehber bilgileri:

Gazeteciler ve medya kuruluşları, çocuklarla ilgili olayları aktarırken en yüksek etik davranış standartlarını korumak ve aşağıdaki kurallara uymak için çaba göstermelidir:

1. Çocuklarla ilgili konuları haber yaparken doğruluk ve hassasiyet açısından mükemmeli hedeflemelidir.

2. Program ve yayınlarda çocuklar için zararlı görüntülerin çocukların medya alanına girmesini engellemelidir.

3. Çocuklarla ilgili haber malzemelerinde stereotiplerin ve sansasyonel sunumların kullanılmasından kaçınılmalıdır.

4. Çocuklarla ilgili her türlü materyalin yayınlanmasının doğuracağı sonuçları dikkatlice değerlendirmeli ve çocuklara verilebilecek zarar en aza indirilmelidir.

5. Bariz bir şekilde kamu yararı olmadığı sürece çocukların görsel olarak ya da başka bir şekilde kimliklerinin ortaya çıkmasını engellemelidir.

6. Mümkün olduğu yerlerde, herhangi bir baskı olmadan kendi görüşlerini ifade edebilmeleri için çocuklara medyaya erişim hakkı vermelidir.

7. Çocuklar tarafından verilen bilgileri bağımsız bir şekilde doğrulamalı ve bu doğrulamayı yaparken ihbarda bulunan çocuklar riske atılmamalıdır.

8. Çocukları cinsellikle ilişkilendiren görüntüleri kullanmaktan kaçınmalıdır.

9. Çocukların fotoğraflarını çekmek için adil, açık ve dürüst yöntemler kullanmalı ve mümkün olduğunda bu fotoğrafları çocuğun veya ondan sorumlu bir yetişkinin, velinin veya vasinin rızasını alarak elde etmelidir.

10. Çocuklar adına konuşan veya çocukların menfaatini temsil ettiğini söyleyen her türlü kuruluşun sicili teyit edilmelidir.

11. Açıkça çocuğun yararına olmadığı sürece, çocukların refahını ilgilendiren materyaller için çocuklara, ebeveynlere veya velilere ödeme yapılmamalıdır.