Kasaba iç sıkıcıdır… Peki ya dünya?

Carson McCullers, Türkiye’de çoğunlukla ilk romanı Yalnız Bir Avcıdır Yürek ile bilinir. Yirmi üç yaşındayken yazdığı bu roman ona edebiyat dünyasında saygın bir yer kazandırmıştır. Karamsar ve sıkıntılı bir hayatın, eşi bulunmaz kahramanıdır McCullers. Yalnızlığın belirgin ve sorgulayıcı karşılıklarını bulmuş kalemlerdendir. O sessizlik, o dilsizlik özelleştirir bütün satırlarını.

Küskün Kahvenin Türküsü‘ndeki Jokey öyküsünü okurken, Yalnız Bir Avcıdır Yürek düştü aklıma. Ankara’daydım okuduğumda. Hatırlıyordum hatırlamasına da, açıkçası net bir sahne ya da söz yoktu aklımda. “Hangi satırların altını çizmişimdir acaba?” merakıyla aradım ama bulamadım kitabı. Yıllar öncesinden gelen kitaplarla böyle bir ilişkim var; altı çizili satırları görünce kitabı, okuma anımı, hatta giderek hayatımın o dönemini hatırlıyorum. Kitabın üstündeki çizikler ya da notlar, o zamanlar elimde olan kalemi bile hatırlatıyor kimi zaman -abartmayayım, bu sadece bir iki kere oldu. Ama Carson McCullers okumasında bunu başaramadım. Taşınmalarda -ve özellikle büyük iki taşınma sırasında- kaybolan kitap kolilerinde gitti o hatırlama şansı demek ki. Yazık.

Ama dövünerek zaman kaybedecek değilim. Küskün Kahvenin Türküsü, McCullers’la yeni bir ilişki kurmak için iyi fırsat oldu. Çoğu zaman, Jokey’in tükürdüğü gibi tükürmek istiyorum ben de insanlığın dokunulmaz dünyalarını kapladıkları halılarına. “Kasaba iç sıkıcıdır,” diye başladığında kitap, hemen fısıldıyorum yazarın kulağına: “İç sıkıcı olan dünya!”

Özellikle kitaba adını veren uzun öyküyü tavsiye ederim. Öykü dünyası kurmayı tek bir merkezden bakarak “sınırlandıranlara” Güney’in karanlığından bir cevap resmen. Her bir cümle, yapış yapış-nemli sıcakta, bir bardak viskiye konur konmaz eriyen buz gibi akıyor okurun zihnine. Şehir-insan ilişkisinin sorgulandığı ve kasaba merakının bu eksende parlatıldığı bir zamanda, McCullers edebiyatının diyeceği çok şey var. Yalnızlığa da iyi geliyor, öfkeye de.

Bilen bilir, yazmaya karar verdiği on beş yaşında Lula olan adını Carson yapar McCullers. Kararına saygı duymakla birlikte onu çocukluğunda çağrıldığı isimle selamlıyorum. “İç sıkıcı olan, dünya Lula!”