Güzel Bir Şarkı

Yıllar öncesinden gelen bir şarkıda, melodiyi mırıldanırız da, sözü neydi diye düşünürüz çoğu zaman: “Şöyle başlıyordu ama gerisini hatırlayamıyorum…” Bir melodinin imgelemimizde sadece bir kelimeye karşılık geldiği durumlar da vardır: “Ayrılıkla ilgili bir şarkıydı… Nasıldı sözleri? Hani şey diye başlar ya…” Daha enderdir ama tersi de yaşanabilir: “Sözlerini biliyorum ama melodisini unutmuşum.”

Sözlü müzik parçalarında kelimeler dünyasıyla, notalar dünyasının birlikteliği söz konusu. Söz, müzik için gerekli değil -ama her müziğin zaten kendine ait bir sözü var-; müzik, söz için gerekli değil -ama her sözün zaten kendine ait bir müziği var-. Durum ortada: bu bir gereklilik ilişkisi değil; birleşerek çoğalma ilişkisi. Müzik eserinde söz olmaması gerektiğini savunanlar da var ama sözü güzel, sedası güzel bir şarkıyı kim sevmez.

Sözün sesle örtüşmesi gerekliliğinin, şarkı sözü yazarının elinden, şiirin olmazsa olmazı özgürlük kavramını biraz olsun aldığını düşünürüm. Şiir, şairin zihninden bir melodiyle, bir armoniyle çıkar zaten. İyi şiiri okurken basları, tizleri, nefeslileri, yaylıları, soloları duyar okur. Daha fazlasına gereksinim duymaz şiir. Şarkı sözü ise başka bir alan, “başka türlü bir şey”. Edebi bir tür olarak tanımlanmak isteniyorsa tanımlansın ama açıkçası ben tür tanımlamalarını pek sevmem. Önemli olan nasıl tanımlandığı değil, nasıl algılandığıdır kanımca. Hem ayrıca her üretimi, bir diğer üretime dâhil ederek tartışma/düşünme/yorumlama platformlarımızı daraltmayı neden isteyelim ki? Dildeki kirlenmede payı olan şarkı sözleri varsa, bunların dile ve güne bombardıman uçaklarıyla atılmadığını da görmek gerekiyor. Kirlenmeyi siyasi ve sosyal politikalardan bağımsız ele alıp, üç-beş tane şarkıyı günah keçisi yapmak, dildeki/düşüncedeki kirliliğin nasıl doğduğunu göstermiyor mu?

Sözü, müziği güzel şarkıları severim. Kimileri yakalar ve uzun süre peşinden sürükler beni. O güzel şarkıların o yetenekli söz yazarlarını yazmaya kalksam, birini unuttum diye üzülürüm. Hepsine selam olsun.

Şimdi güzel bir şarkı dinlemenin tam zamanı…