Kaçırılmaması gereken çizgi romanlar!

Çizgi romanla ilgili bir yazıya Martin Mystere ile başlamak istedim; ne de olsa büyük hayranlığım var. Çizgi romanlara hayranlığım sadece Martin Amca’yla , fumetti‘lerle sınırlı değil. Elime geçen her şeyi okumaya çalışırım. Üstelik artık bu konuda bana rehberlik eden özel bir kitapçı ve orada çalışan dostlarım da var. Galatasaray’da, Yeni Çarşı Caddesi’ndeki GON Çizgi Roman dükkanına sıklıkla uğramaya çalışırım. Bir şey almayacak olsam bile muhabbet etmekten keyif aldığım donanımlı kadrosunu görmek yeter bana. Çevirmen ve editör Emre Yavuz da, GON’un harika çalışanlarından biri. Son muhabbetimizde, “Sence bir çizgi-roman tutkununun mutlaka okuması gereken kitaplar hangileridir?” gibi altından kalkılması zor, hatta biraz da haddini bilmez bir soru sormuştum. Önce, bilgisini birkaç maddelik bir listeye indirgemek istemedi. Ama ısrarlarıma dayanamayarak Fil Uçuşu okurları için kapı ve zihin açıcı bir liste yapmayı kabul etti. Sonunda Emre’nin listesi elime ulaştı. Üstelik çok hoş bir giriş yazısıyla birlikte.

İşte gerçek bir çizgi roman tutkunu, editörü ve çevirmeni Emre Yavuz’dan kaçırılmaması gereken çizgi-romanlar listesi:

Çok popülist bir giriş olacak belki ama ülkemizde çizgi roman kavramı, son üç yıl içerisinde ciddi bir yükselişe geçmiş durumda. Buna etki eden bir çok sebep sayılabilir ama sanırım birinci sırada, yeni jenerasyon yayıncıların bu işe el atması var.

Şu ara otuzlu yaşlarından gün almaya başlamış bir grup yayıncı, piyasaya hakim olmuş durumda ve bu genç zihinler, bizleri klasik İtalyan çizgi romanının hegemonyasından kurtarırken, genel okur kitlesine de çeşitli açılımlara imkan sağlıyor. (Çünkü bu insanlar Zagor’la büyüyüp, Örümcek Adam’la ergenleşip, ülkeye biraz geç gelen orijinal çizgi romanlarla da olgunlaşan bir jenerasyonun mensupları.)

Bunları Fumetti (İtalyan çizgi romanı) kavramını küçümsemek için söylemiyorum tabii ki. Hepimiz Kızılmaske, Tex, Zagor, Mister No, Alaska (Ken Parker) vb. şeyler okuyarak büyüdük ve böyle bir geçmişe ihanet etmek yakışık almaz. Ama bu tek kanallı yayından, kablo tv/uydu yayınına geçmek gibi ele alınabilir. Okuyacak çok fazla şey olması, klasik okur kitlesinin de kendi içinde bölünmesine sebep oluyor.

Amerikancılar, İtalyancılar, Mangacılar, bağımsız çizgi-roman sevenler, klasik uyarlamaları sevenler, mizah dergisi ve türevlerini takip edenler vs.

Her ne kadar toplumun büyük bir kesimi işi “Teksas-Tommiks” diyerek özetlese de, işin iç yüzü öyle değil. Çizgi roman sevmek ile sinemasever olmak arasında neredeyse hiçbir fark yok. Her sinemaseverin Coppola sevmek zorunda olmaması gibi, her çizgi roman seven insan da Örümcek Adam sevmek zorunda değil. Ama maalesef kutuplaşmayı ve gruplara ayrılmaya çok seven bir millet olduğumuzdan dolayı, çizgi roman içerisinde de çok güzel kutuplaşabiliyoruz.

Takım tutar gibi çizgi roman okuyan adamlar gördüğümü itiraf etmek istiyorum. Kahramanların alayının iyilik ve doğruluk için mücadele ettiği bir evrende, Batman–Superman kavgası yapabilecek kadar taraf olmaya mecbur hissediyoruz kendimizi.

Tabii herkese bu yaftayı yapıştırmak büyük haksızlık olacak. Benim en sevdiğim okur profili, çizgiromanın dokuzuncu sanat olduğunun farkına varmış olan, türünü, konusunu ayırt etmeksizin okuyanlar.

Bunlar, her türün en iyilerini seçmeyi de gayet iyi bilen bir kitle ama maalesef sayıları (şimdilik) oldukça azınlıkta.

Bu yazıda okur profilini ele alırken, ekonomik ya da sınıfsal bir tabloya dökmeyi özellikle doğru bulmadım. Çünkü sektörde olduğum uzun zaman içerisinde, eve ekmek alırken artan para üstlerini biriktirip çizgi roman almaya gelen çocuk da gördüm, tanınmış bir holding yöneticisi de… Akademisyen de gördüm, tesisatçı ya da bar güvenliği de…

Peki mutlaka okunması gereken çizgi romanlar neler?

Benim gibi iflah olmaz bir okur için böyle bir listeleme yapmak çok zor ama ilk aklıma gelenleri sıralamak gerekirse:

1. Preacher (Vertigo)
Yazan: Garth Ennis Çizen: Steve Dillon

2. Bone (Cartoon Books)
Yazan-Çizen: Jeff Smith

3. Lone Wolf and Cub (Dark Horse)
Yazan: Kazuo Koike Çizen: Goseki Kojima

4. Scalped (Vertigo)
Yazan: Jason Aaron Çizen: R. M. Guéra

5. X-Factor (Marvel)
Yazan: Peter David Çizen: Ryan Sook (sonradan değişiyor)

Yazan-Çizen: Osamu Tezuka

7. Push Man and Other Stories (Drawn & Quarterly)
Yazan-Çizen: Yoshihiro Tatsumi

8. A Drifting Life (Drawn & Quarterly)
Yazan-Çizen: Yoshihiro Tatsumi

9. Astro City (Wildstorm)
Yazan: Kurt Busiek Çizen: Brent Anderson

10. Superman: Red Son (DC Comics)
Yazan: Mark Millar Çizen: Dave Johnson

11. Punisher Max (Marvel)
Yazan: Garth Ennis Çizen: Goran Parlov

12. Y: The Last Man (Vertigo)
Yazan: Brian K. Vaughan Çizen: Pia Guerra

13. The Goon (Dark Horse)
Yazan-Çizen: Eric Powell

14. Gotham Central (DC Comics)
Yazan: Greg Rucka – Ed Brubaker Çizen: Michael Lark

15. The Walking Dead (Image)
Yazan: Robert Kirkman Çizen: Tony Moore – Charlie Adlard

Ve Türkçe basılanlardan bir örnek vermek gerekirse:

16. Ken Parker (Rodeo)
Yazan: Giancarlo Berardi Çizen: Ivo Milazzo

Bu liste daha çok uzar. Gönül isterdi ki aynı uzunlukta bir listeyi Türk yazar-çizerleri için de oluşturabilelim. Ama o kadar az iş çıkıyor ki bu konuda, gönül rahatlığıyla “mutlaka okuyun” diyeceğim yegane örnekler:

1. Ben Yaşarım (Mürekkep)
Yazan-Çizen: Suat Gönülay

2. Cihangir’de Bir Ev (DK baskısı tükendi ama Mürekkep tarafından tekrar basılacak)
Yazan-Çizen: Oky

3. Vicdan (Mürekkep)
Yazan-Çizen: İlban Ertem

Bu üç kitabın da aynı yayınevinden çıkmış olması kimsenin aklına kötü şeyler getirmesin. Lakin bu işi hakkıyla yapan başka bir yayınevi yok şu an. Umarım bu sayı -hem çizer hem de yayıncı açısından- gün geçtikçe artar.

Son söz: Elbette bu aydınlatıcı liste Emre Yavuz’un kişisel listesi. Her okur, kendi “kaçırılmaması gereken çizgi romanını” ekleyerek listeyi çoğaltabilir. Emre Yavuz’a Fil Uçuşu’na katkılarından dolayı çok teşekkür ederim…