Kaçırılmaması gereken çizgi romanlar!

Çizgi romanla ilgili bir yazıya Martin Mystere ile başlamak istedim; ne de olsa büyük hayranlığım var. Çizgi romanlara hayranlığım sadece Martin Amca’yla , fumetti‘lerle sınırlı değil. Elime geçen her şeyi okumaya çalışırım. Üstelik artık bu konuda bana rehberlik eden özel bir kitapçı ve orada çalışan dostlarım da var. Galatasaray’da, Yeni Çarşı Caddesi’ndeki GON Çizgi Roman dükkanına sıklıkla uğramaya çalışırım. Bir şey almayacak olsam bile muhabbet etmekten keyif aldığım donanımlı kadrosunu görmek yeter bana. Çevirmen ve editör Emre Yavuz da, GON’un harika çalışanlarından biri. Son muhabbetimizde, “Sence bir çizgi-roman tutkununun mutlaka okuması gereken kitaplar hangileridir?” gibi altından kalkılması zor, hatta biraz da haddini bilmez bir soru sormuştum. Önce, bilgisini birkaç maddelik bir listeye indirgemek istemedi. Ama ısrarlarıma dayanamayarak Fil Uçuşu okurları için kapı ve zihin açıcı bir liste yapmayı kabul etti. Sonunda Emre’nin listesi elime ulaştı. Üstelik çok hoş bir giriş yazısıyla birlikte.

İşte gerçek bir çizgi roman tutkunu, editörü ve çevirmeni Emre Yavuz’dan kaçırılmaması gereken çizgi-romanlar listesi:

Çok popülist bir giriş olacak belki ama ülkemizde çizgi roman kavramı, son üç yıl içerisinde ciddi bir yükselişe geçmiş durumda. Buna etki eden bir çok sebep sayılabilir ama sanırım birinci sırada, yeni jenerasyon yayıncıların bu işe el atması var.

Şu ara otuzlu yaşlarından gün almaya başlamış bir grup yayıncı, piyasaya hakim olmuş durumda ve bu genç zihinler, bizleri klasik İtalyan çizgi romanının hegemonyasından kurtarırken, genel okur kitlesine de çeşitli açılımlara imkan sağlıyor. (Çünkü bu insanlar Zagor’la büyüyüp, Örümcek Adam’la ergenleşip, ülkeye biraz geç gelen orijinal çizgi romanlarla da olgunlaşan bir jenerasyonun mensupları.)

Bunları Fumetti (İtalyan çizgi romanı) kavramını küçümsemek için söylemiyorum tabii ki. Hepimiz Kızılmaske, Tex, Zagor, Mister No, Alaska (Ken Parker) vb. şeyler okuyarak büyüdük ve böyle bir geçmişe ihanet etmek yakışık almaz. Ama bu tek kanallı yayından, kablo tv/uydu yayınına geçmek gibi ele alınabilir. Okuyacak çok fazla şey olması, klasik okur kitlesinin de kendi içinde bölünmesine sebep oluyor.

Amerikancılar, İtalyancılar, Mangacılar, bağımsız çizgi-roman sevenler, klasik uyarlamaları sevenler, mizah dergisi ve türevlerini takip edenler vs.

Her ne kadar toplumun büyük bir kesimi işi “Teksas-Tommiks” diyerek özetlese de, işin iç yüzü öyle değil. Çizgi roman sevmek ile sinemasever olmak arasında neredeyse hiçbir fark yok. Her sinemaseverin Coppola sevmek zorunda olmaması gibi, her çizgi roman seven insan da Örümcek Adam sevmek zorunda değil. Ama maalesef kutuplaşmayı ve gruplara ayrılmaya çok seven bir millet olduğumuzdan dolayı, çizgi roman içerisinde de çok güzel kutuplaşabiliyoruz.

Takım tutar gibi çizgi roman okuyan adamlar gördüğümü itiraf etmek istiyorum. Kahramanların alayının iyilik ve doğruluk için mücadele ettiği bir evrende, Batman–Superman kavgası yapabilecek kadar taraf olmaya mecbur hissediyoruz kendimizi.

Tabii herkese bu yaftayı yapıştırmak büyük haksızlık olacak. Benim en sevdiğim okur profili, çizgiromanın dokuzuncu sanat olduğunun farkına varmış olan, türünü, konusunu ayırt etmeksizin okuyanlar.

Bunlar, her türün en iyilerini seçmeyi de gayet iyi bilen bir kitle ama maalesef sayıları (şimdilik) oldukça azınlıkta.

Bu yazıda okur profilini ele alırken, ekonomik ya da sınıfsal bir tabloya dökmeyi özellikle doğru bulmadım. Çünkü sektörde olduğum uzun zaman içerisinde, eve ekmek alırken artan para üstlerini biriktirip çizgi roman almaya gelen çocuk da gördüm, tanınmış bir holding yöneticisi de… Akademisyen de gördüm, tesisatçı ya da bar güvenliği de…

Peki mutlaka okunması gereken çizgi romanlar neler?

Benim gibi iflah olmaz bir okur için böyle bir listeleme yapmak çok zor ama ilk aklıma gelenleri sıralamak gerekirse:

1. Preacher (Vertigo)
Yazan: Garth Ennis Çizen: Steve Dillon

2. Bone (Cartoon Books)
Yazan-Çizen: Jeff Smith

3. Lone Wolf and Cub (Dark Horse)
Yazan: Kazuo Koike Çizen: Goseki Kojima

4. Scalped (Vertigo)
Yazan: Jason Aaron Çizen: R. M. Guéra

5. X-Factor (Marvel)
Yazan: Peter David Çizen: Ryan Sook (sonradan değişiyor)

6. Apollo’s Song (Vertical)

Yazan-Çizen: Osamu Tezuka

7. Push Man and Other Stories (Drawn & Quarterly)
Yazan-Çizen: Yoshihiro Tatsumi

8. A Drifting Life (Drawn & Quarterly)
Yazan-Çizen: Yoshihiro Tatsumi

9. Astro City (Wildstorm)
Yazan: Kurt Busiek Çizen: Brent Anderson

10. Superman: Red Son (DC Comics)
Yazan: Mark Millar Çizen: Dave Johnson

11. Punisher Max (Marvel)
Yazan: Garth Ennis Çizen: Goran Parlov

12. Y: The Last Man (Vertigo)
Yazan: Brian K. Vaughan Çizen: Pia Guerra

13. The Goon (Dark Horse)
Yazan-Çizen: Eric Powell

14. Gotham Central (DC Comics)
Yazan: Greg Rucka – Ed Brubaker Çizen: Michael Lark

15. The Walking Dead (Image)
Yazan: Robert Kirkman Çizen: Tony Moore – Charlie Adlard

Ve Türkçe basılanlardan bir örnek vermek gerekirse:

16. Ken Parker (Rodeo)
Yazan: Giancarlo Berardi Çizen: Ivo Milazzo

Bu liste daha çok uzar. Gönül isterdi ki aynı uzunlukta bir listeyi Türk yazar-çizerleri için de oluşturabilelim. Ama o kadar az iş çıkıyor ki bu konuda, gönül rahatlığıyla “mutlaka okuyun” diyeceğim yegane örnekler:

1. Ben Yaşarım (Mürekkep)
Yazan-Çizen: Suat Gönülay

2. Cihangir’de Bir Ev (DK baskısı tükendi ama Mürekkep tarafından tekrar basılacak)
Yazan-Çizen: Oky

3. Vicdan (Mürekkep)
Yazan-Çizen: İlban Ertem

Bu üç kitabın da aynı yayınevinden çıkmış olması kimsenin aklına kötü şeyler getirmesin. Lakin bu işi hakkıyla yapan başka bir yayınevi yok şu an. Umarım bu sayı -hem çizer hem de yayıncı açısından- gün geçtikçe artar.

Son söz: Elbette bu aydınlatıcı liste Emre Yavuz’un kişisel listesi. Her okur, kendi “kaçırılmaması gereken çizgi romanını” ekleyerek listeyi çoğaltabilir. Emre Yavuz’a Fil Uçuşu’na katkılarından dolayı çok teşekkür ederim…

Yorumlar (34)

Merhaba.Dükkan tam nerede kalıyor internette arattım ama yerini anlayamadım.Bir de Archie Comics,DC Comics ve manga bulunuyor mu bu dükkanda acaba? Teşekkürler 🙂

http://tr.wikipedia.org/wiki/Dylan_Dog

bazı sayılarını bulmak zor ama okuması güzel.

cok güzel liste. ben daha bunlari eklerdim ve tavsiye ederdim:

watchmen
akira (katsuhiro otomo)
20th century boys (naoki urasawa)
monster (naoki urasawa)
batman: the killing joke
asterix & cleopatra
domu (katsuhiro otomo)

Yurt Yayınları Kafka'nın "Dönüşüm" adlı eserini çizgi romana uyarlamış. Çizimler çok iyi tavsiye ederim. Klostrofobik karelerden rahatsız olmazsanız tabi 🙂

D&Rlardada 16'lık bir Çizgi Dünya klasikleri seti satılıyor koleksiyon yapanlar için gayet hoş hemde indirimde 😉 kaçırmayın derim…

Türk çizerlerin kitap listesini pek bir kısa buldum. Milliyetçi duygularım kabardı sanıyorum. =) Aşağıda bazı önerilerim bulunmakta.

4. Sandık İçi/Yazan-Çizen: Ersin Karabulut, Doğan Kitapçılık (çizerliğini inanılmaz başarılı bulmakla beraber, kısa hikayelerden oluşan kitabı okumanızı tavsiye ederim.)

5. Fırat1-2/Yazan-Çizen: Uğur Gürsoy, Mürekkep (Bu iki şirin kitabı çizgisinden çok, "en çok satanlar" listesine bir karikatür-hikaye (çizgi roman denemez) kitabının bulunmasına vesile olduğu için sevmekteyim.)

6.Çarpışma / Yazan-Çizen: Oky, Mürekkep ( Bu kitap Cihangir'de bir ev kadar yoğun ve güzel diyaloglara sahip değil fakat, aşk temasıyla bezeli olması sebebiyle gönül tahtıma yerleşmiştir. =) (ah bu romantik kadınlar) )

Martin Myster yıllardır takip ederim,hâlâ aynı tatla maceralar devam ediyor. Bu listeye Canon'u da ekleyebiliriz. Tenten ve Asterix (Halit Kıvanç'ın harika çevirileri ile) bambaşka bir dünya. çocukluğumdan hatırladığım yerli çizgi romanlardan Yüzbaşı Volkan'ı da unutmamak lazım. Daylon Dog'u da unutmamak lazım. Vampirella da iyiydi ama alışamadım, belki sevenleri hâlâ vardır. Zagor tek aşkımdı bu arada 🙂 Sandman'i unutmayalım. Bu arada çok az çıkan yerli bir çizgiroman vardı: Karabasan. Mangalara çok aşina değilim ama listeyi beğendiğimi belirtmek isterim. Her ne kadar çizgi roman sayılmasa da Gırgır dergisinde tefrika olarak yayınlanan En Kahraman Rıdvan (Bülent Arabacıoğlu'nun tiplemesi)konuları ve çizgisi ile çok iyiydi. Hâlâ umutsuzca albüm çıkmasını bekliyorum yıllardır. Bu güzel liste için teşekkürler.

türkiye'de çok bilinmemesi beni pek üzen moebius'u da burda ben anmış olayım bari.

emre bey'in listesi birkac cizgi disinda bana pek hitap etmedi, ama yine de bu konuyu islemis oldugunuzu gormek cok keyifli, cok tesekkurler:)- ilk etapta aklima gelen birkac olaganustu graphic novel su sekilde- eminim bir dolu sevdigim kitabi da atliyorum su an:)
blankets-craig thompson
castle waiting – linda medley
mause
sandman
watchmen
v for vendetta
persepolis

Aklıma geldi. Amerika'da çıkar Türk çizer tarafından hazırlanan Cave Man var bir de ama çizerin ismini unuttum:( Hatırlayan varsa yazabilir mi acaba?

türkiyede çok duyulmamış olması beni çok üzen moebius'u burada anmak isterim. (Jean Giraud adıyla çizdiği eski Blueberry'leri çevirilmişti ama onun asıl baş yapıtları olan moebius adıyla çizdiği hiç bir kitabı türkçeye çevirilmedi)

Milliyet'in Red Kit ve Tommiksleriyle başladı diye hatırlıyorum çizgi roman maceram. Zagor, Conan, Mister No, Kızılmaske arkadaşlarımla değiş tokuş yapıp bir nefeste okuduğum serilerdi. Martin Mystere'in bir sayısını aramak için şehirdeki tüm gazete bayilerini gezdiğimi hatırlıyorum üniversitede.Klasik macerelar adı altında yayınlanan Zagorlar ilaç gibi geldi. Hepsini almalı hepsini okumalı =))

Gon'a gitmek için Galatasaray Lisesinin tam yanındaki sokağa girin. Yaklaşık 200 metre aşağıya doğru yürüyün solda kalıyor. Tabelası yok. Fakat zaten dükkanın camından içerisinde çizgiromanlar kabak gibi görünüyor. Benimde orijinal çizgiromanları almak için en çok uğradığım yer orası. Özellikle çizgiromanı elinize alıp incelemek için çok güzel bir yer. Arşivi kısa sürelerde tükeniyor. Ne kadar yeni kitap gelirse gelsin bazı seriler hızlıca tükeniyor.

Bunun yanında internette 13gezegen.com adlı bir site var. İnanılmaz bir orijinal çizgiroman arşivi var. Ve siparişiniz özel kaplarında, çok hızlı ve temiz olarak, yanında hediyeler ile geliyor. Fiyatlarda çizgiromaların üzerindeki fiyat. Tavsiye ederim.

Klasik çizgi romanlarla büyümüş biri olarak farkettim ki çizgi roman kültürüm kısıtlıymış. DC Comics ve marvel'i de çocukluk zamanlarımda bilmezdim. Şimdilerde sinemaya uyarlanan filmlerle tanıdık.Ve evet gerçekten dokuzuncu sanattır çizgi romanlar.Emeğinize sağlık.

Büyülü Rüzgar (Genelde fumetti sevmem ama bu bir başka:)
V For Vendetta
Death-The High Cost Of Living-
Watchmen

Bunlar da favorilerim olarak,bir çizgi roman severin beğeneceğini düşündüğüm eserler.(ki çoğu çoktan okunup kitaplıkta saklanmaktadır gerçi,yine de bunları yazmadan olmazdı sanırım:)

Batman: The Long Halloween ve mütakip romanı Dark Victory, bu iki kitap da mükemmel senaryo dönüşleri içermekte, ayrıca çizim şekli de oldukça ilgi çekici.

listede ilgisini red son çeken efendiler ve hanımlar dark knight returns, dark knight strikes again, new frontier kesinlikle okumalıdır. (v for vendetta okumamışsa zaten hiçbirini okumasın bunların gitsin hatmetsin v'yi)

birden çocukluğuma geri döndüm ve gözümün önünden geçmeye başladı çizgi romanlarımın kapakları. çoğuyla abim sayesinde tanıştım. grafik tasarımı seçmemin bu yoldan geçtiğine inanıyorum. şahsi favorilerim: conan, spiderman, flash gordon, captain america ve zagor tenay'dır. zamanla hepsini bir şekilde yitirdim. güzel bir anı olarak bakiler bende 🙂

Ben teşekkür ederim.

Çocuklugumdaki çizgi roman sevgisini kaybetmedim; bu tür çekiciligini hep korur benim için. Bu konuya el atip boylesi renkli islemen ne iyi olmus Sevgili Yekta! Yazidaki "Takim tutar gibi cizgi roman sevmek" lafi ne cok sey hatirlatti…
Red Kit, Kizilmaske, Karaoglan, Hos Memo, sonra TiNA… Daha sonra Asterix. Çelişkili basliklar, biliyorum.
Ama iste hepsi ayni kisinin sevdikleri. Ve simdi elime gecse yine okurum dedikleri…

Yazıda ve yorumdakilere ek çizgiromanlar:
Northlanders: Sven The Returned İstanbul açıklarında başlayıp İskoçya’ya uzanan bir kara hikaye. İçinde fantastik öğeler yok, ancak oldukça etkileyici bir hikaye ve sürükleyici anlatıma sahip. Viking zamanına ilginç bir bakış. http://wp.me/pKuOY-9L
Truth: Red, White and Black: Amerika’da ırk ayrımcılığı üzerine süperkahramanları kullanarak etkileyici bir hikaye için tavsiye ederim. http://wp.me/pKuOY-91
Supermen: Secret Identity: Kurt Busiek'den farklı bir Superman hikayesi. Efsaneyi bu açıdan daha insancıl ve etkileyici bulacaksınız. http://wp.me/pKuOY-7s
The Unwritten: Mike Carey'den edebiyat ve onun etkisi üzerine, iç içe geçmiş anlatımı ve sürükleyici yapısıyla başarılı bir çizgiroman. Hele yazının gücü üzerine düşünenlerin çok hoşuna gidecek. http://wp.me/pKuOY-5m
The Boys: Süperkahramanlar üzerine karanlık ve bir o kadar da rahatsız edici bir çizgiroman. Türe ilginiz varsa ya da çizgiromanla yapılabilecekler üzerine düşünüyorsanız okuyun. Daha önce pek çizgiroman okumamışlara göre değil. Hele çocuklara göre hiç değil. Garth Ennis bir türü bambaşka bir açıdan inceliyor ve parçaları gözünüzün içine sokmaktan çekinmiyor. http://wp.me/pKuOY-1U
I Kill Giants: Sonuna kadar tam cevaplanmayan soruları ve bitirdikten sonra sordurduklarıyla etkileyici bir çizgiroman. İlkokul beşinci sınıftaki Barbara'nın hikayesi sizi etkileyecek. http://wp.me/pKuOY-s

Bağlantılar, güncemizde çizgiroman incelemelerine gitmekte. Daha ayrıntılı bilgiyi o adreslerde bulabilirsiniz.

Lone Wolf and Cub'ın başrolünde Kinnosuke Nakamura'nın oynadığı filmleri mevcut ve gerçekten çok zevkli. 1973 yılında çekildiği için de herhangi bir CGI vs kullanılmadığı için gerçekten enteresan bir deneyim.

Bu arada çizgi romanların fiyatlarının yüksekliğinden müthiş şikayetçiyim, oğluma geniş bir çizgi roman arşivi bırakmayı çok istesem de yayıncılar kusura bakmasın ama internetten takip etmeyi tercih ediyorum.

Italyanlardan : Dylan Dog, Martin, Dampyr
Amerikanlardan : Sandman, Lucifer

Bir de Gölge e-dergi var. http://golgedergi.blogspot.com/ adresinden tüm sayılarına ulaşılabilir. Fantastik, korku öyküleri çiziyorlar. Seviyorum her ay bu dergiyi okumayı 🙂 İyiler…

Gon'un adresini yanlış tarif etmişim. Sağ diyeceğime sol demişim. Gon'a gitmek için Galatasaray Lisesinin tam yanındaki sokağa girin. Yaklaşık 200 metre aşağıya doğru yürüyün sağda kalıyor.

The Boys çok rahatsız edici bir çizgiroman herkes sevmeyebilir ama çok muhteşemdir.

Benim önereceklerimden biride 100 Bulletts. Son yılların çıkmış en güzel serisidir. Alan Moore'dan League of Extraordinary Gentelmen'da çok kalitelidir.

Türkçe olarak da en son altıncı sayısı çıkan Starwars çizgiromanını öneririm. Hikayeler ve baskısı çok kalitelidir.

Bunların hepsini satın alıp, işten istifa edip, banyoya bile girmeksizin çizgilere dalmak istiyorum. İstiyorum!

@Denis sanirim kutlukhan perker'den soz ediyorsun. iyi cizerdir ama acayip havalarda. ona varana kadar galip tekin var, bahadir baruter var, bunlarin cizgisi de hayalgucu de seni asar. bence cizgi roman cizerligi sarki yorumculugu gibi bi sey. sarkicisin yani, sanatci degilsin. hele de amerika'da. bahadir gidip 9 ay kaldiktan sonra arkasina bakmadan donmustu zaten…

Bugünlerde Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın Gulyabani'si Oğuz Demir tarafından çizgiye dökülerek kitap aline getirildi… Kitapçıya uğradığınızda belki bir göz atarsınız. Yerli yazarların klasik hikayeleri artık yavaş yavaş çizgi roman haline getiriliyor, bu son olmayacak haberini vermekten mutluluk duyarım.

ihtiyatsız adam kesinlikle atlanmamalı

Gözlerim bir Sandman aradı

bir yorum bırakın