Pıtırcık: “Ne yani yalan mı, iyi valla…”

Pıtırcık’ın bir sinema filmi olduğunu duyduğumda heyecanlandım ama biraz da korktum açıkçası. Çocukluk yıllarımdan bu yana maceralarını okumaktan sıkılmadığım bir kahramanı, beyazperdede, ete kemiğe bürünmüş görecek olmanın gerilimiydi bu. Sonunda gidip gördüm filmi. İyi ki de gördüm; bütün o gerilim yerini büyük bir rahatlamaya ve kahkahalara bıraktı. Hem de bana kendi Pıtırcık maceramı hatırlattı. İtiraf ediyorum: Ben bu filmin baş oyuncusu Maxime Godart’tan çok daha önce, 1979’da Pıtırcık olmuştum.

Filmi isteyen izler zaten, ben kendi hikayemden uzaklaşmayayım. Filmin üstüne bir şeyler yazmayı düşünürken aklıma “İyi Kitap” için yazdığım yazı geldi. Aslı Tohumcu’nun Tudem Yayınları için hazırladığı, çok başarılı bir dergi bu. Bir çocuk kitapları-çocuk yayıncılığı dergisi. Üstelik “Ücretsiz”. Her sayısında bir yazara “Ben yazsaydım…” adındaki köşelerinde, yazarı olmak istediği kitabı soruyorlar. Ben de Kasım 2009 tarihli 9.sayıda Pıtırcık üstüne bir yazı yazmıştım. Şimdi film gösterime girdiğine, eşzamanlı olarak Goscinny’nin kızı tarafından derlenen yeni bir Pıtırcık kitabı CanÇocuk yayınları tarafından yayınlandığına göre, bu yazıyı hatırlamanın tam zamanı.

Pıtırcık’la, Milliyet Çocuk dergisinin sayfalarında tanışmıştım. Ankara’da geçen çocukluğumu dünyaya açan parlak kapılardan biriydi Milliyet Çocuk dergisi. Ülkü Tamer’den Tele Yunus, Umur Bugay’dan Kirpi Çocuk, Mıstık’ın çizgi-dizisi Uzay Çocukları, Emin Özdemir’den Sözcükler Dünyası, Sulhi Dölek’ten Muzaffer İzgü’ye ustalardan öyküler, her sayıda bir çizgi-romanın tamamı.

Ama Pıtırcık’ın yeri ayrıydı. Dergiyi elime alır almaz, sayfaları iştahla çevirir, Sempé’nin desenlerini görene kadar hız kesmezdim. Orta sınıfın korkularla büyütülen tedirgin evlatlarından biri olarak, okulun bahçesindeki polislerin ürkütücü kasklarına bakar, yakındaki lisenin bahçesinden gelen çatışma seslerinin, slogan atan ağabeylerimizin-ablalarımızın haykırışları eşliğinde kendimi Pıtırcık’ın şahane arkadaşlarından biri olarak düşünürdüm; Lüplüp, Çarpım, Gümüş, Toraman, Sırım, Dırdır. Onlar için tek tehdit okulun gözetmeni Karagöz’dü ne de olsa. Milliyet Çocuk’u okumaya hep Pıtırcık’la başlamışımdır. -Kimse kusura bakmasın yani, sonracıma üzüldüm falan demek yok ama!-

Vivet Kanetti’nin maharetli çevirisiyle Pıtırcık olarak tanıdığım Parisli kardeşimin dünyaya geliş öyküsünü yıllar sonra öğrenecektim. Şaşıracaktım. Hem de ne şaşırma! Okuldan evden sokaktan tanıdığım, bana hayatımın gülünecek yüzünü gösteren Pıtırcık, ağabeyim sayılırdı, benden on yıl önce doğmuştu. Renè Goscinny‘nin kaleminde, Jean-Jacques Sempé‘nin fırçasında hayat bulmuş sonra da kardeşim olmuştu.

Çocukluk böyle bir şeydi işte. Ankara’nın havası kirliydi, okula giderken ağzımızı bir mendille kapatmamız gerekiyordu, tüpgaz ve yağ kuyruklarında beklerken üşümemek için türlü oyunlar bulmalıydık, o kışı çıkaracak kadar kömür depolayamamıştık, Milliyet Çocuk almak için Küçükesat Pazarında fazladan mesai yapmam (kesekağıdı ticaretini unutmayalım!) gerekiyordu ve bilmediğim bir şehrin tanımadığım dünyasında yaşayan Pıtırcık sayesinde bütün bunlara gülebiliyordum.

Derken kararımı verdim. Ben de benzer hikâyeler yazacaktım. Üstelik sıra arkadaşım Levent Gönenç, ustaların takdirini kazanan, daha o yaşlarda dergilerde-gazetelerde karikatürleri yayımlanan özel bir yetenekti. Goscinny- Sempé ortaklığının bir benzerini yaratabileceğimize inanıyorduk. Bizi anlatan bir karakter yaratacaktık, bunu uzun uzun konuştuğumuzu, hatta bir-iki deneme yaptığımızı hatırlıyorum. Notlar, hikâyecikler, desenler… “Ben yazsaydım,” demektense “ben yazıyorum,” diyecek olmanın hayaliyle paylaşılan heyecanlar… Elbette öyle bir karakter hiç doğmadı. (İşin kötüsü, bu yazıyı yazmadan Levent’le konuştum, ikimizde de not-desen, hiçbir şey yok!)

Yine de pes etmedik. Özgün karakterimizi yaratamamıştık ama okuduğumuz Pıtırcık hikâyelerinden hareketle başka bir şey yaptık: minik bir oyun! Oyunumuz ilkokul mezuniyet töreninde görücüye çıktı. Ben Pıtırcık rolündeydim, Levent ise Çarpım –o tarihlerde gözlüklü tek arkadaşımız oydu, üstelik itiraf etmeliyim, gerçekten de öğretmenin kuzusuydu-. Bu fikir Pıtırcık tutkunu sınıf arkadaşlarımızın da hoşuna gitmişti. Lüplüp, Çarpım, Gümüş, Toraman, Sırım, Tıngır, hepsi Ankara’daki bir devlet ilkokulunun aynı zamanda beden eğitimi derslerinde kullandığı orta avlusunda sahnedeydi işte. Bir şekilde başarmıştık. Hem ayrıca, Goscinny’nin sözleriyle de olsa, müdürümüzle ve halden anlamayan bazı öğretmenlerle de dalgamızı geçmiştik.

O mezuniyet töreninden siyah-beyaz birkaç fotoğraf var elimde, kötü çekilmiş, titrek. Hepsi bu.

Pıtırcık’la ilişkim hiç bitmedi, hala arada bir açar, bir hikâyecik okuyuveririm. Parisli kardeşim, bana yine bu dünyanın anlamlı kahkahalarından birini hediye eder. Yaşlanmayan ikizimi hiç okumamış olanlara da üzüntüyle bakarım. Ne yani yalan mı iyi valla…