Adorno’nun bir sözü günlerdir düşündürüyor. “Gerçeklikteki koşulları çoktan belirlenmiş olan bir durumda özgürlük boş bir iddiaya dönüşür.” Bağlamından koparmadan, her açısından bakmak gerekiyor bu cümleye. Özgürlük kavramını böylesine çok ve böylesine tedirgin konuştuğumuz günümüzde Adorno’nun cümlesi zihin açıcı. Özgürlük, birileri tarafından tanımlanabilen ve bu tanımın gerçeklikteki koşulları belirlenebilen bir konu değil. Kelime anlamıyla bile sınırları olmamalı. Çünkü o sınırlar kavramın kendisiyle ters düşmesine neden oluyor. “Tanımlanmış özgürlük”. Oksimoron. “Gerçekleşmiş özgürlük”. Oksimoron. Bütün bunlar özgürlüğün biricikliği noktasına gidiyor. Ama bir kavramın…
