U2 İstanbul’da!

Sonunda geldiler, çaldılar ve gittiler. Çok şey konuşuldu öncesinde: Hani nerede o insan hakları ihlallerine dikkat çeken adamlar dendi? İktidarlarla kol kola görmekten bıktık dendi. Bono’nun samimiyetine inanmıyoruz, derdi gücü para dendi. Son albümlerinde müzikal olarak da düşüşteler dendi. Üstelik söylenecek daha çok şey vardı. Açıkçası Türkiye’de, konser öncesindeki programlarında bu söylenenleri haklı çıkarmak için ellerinden geleni yapıyor gibiydiler. Bakanlarla köprü yürüyüşleri, Başbakana iPod hediye etmeler, dansöz Nuran Sultan’a alkış tutmalar… Bono ne zaman “Seda Sayan Show”a çıkacak, ne zaman “Var mısın Yok musun?”da kutusunu açtıracak, ne zaman Türk Milli Takımı forması giyecek diye bekler olmuştuk. Bir yandan da sözü edilen grup, özellikle 80’lerin sonu ile 90’ların başında belirleyici olmuş gruplardan biriydi. Bu ülkenin rock dinleyicileri arasında, zihninde-ezberinde bir U2 şarkısı olmayan kişi yoktu.

Ama artık bütün bu duygu ve kafa karışıklığı bitti. Geldiler, çaldılar ve gittiler. Peki, 6 Eylül 2010’dan geriye neler kaldı? İşte “U2 İstanbul’da” gecesinden izlenimler:

1. Olimpiyat Stadyumundan söz etmeye bile gerek yok. Ulaşım, fiziksel koşullar, insanda yarattığı soğuk-müzikten uzaklaştıran hissi gidenler biliyor. Tek olumlu yanı çok sayıda ve temiz olan tuvaletleri; o da tribünde oturanlar için. (Olimpiyat Stadyumunun bir köşesinde, çürümeye bırakılmış yüzlerce yürüyen merdiven olduğunu biliyor muydunuz?)

2. Bir ara yağmur kendini sağlam hissettirdi. Eğer tam indirseydi stadyum “Yağmur yağmaz,” diyen Gökhan Abur ve Bünyamin Sürmeli için “sağlam” bir tezahürata başlayacaktı. O kısa süreli yağmurda naylon poşetler 20 liraya alıcı buldu.

3. Snow Patrol çok kafa grup. Müzikleri bugünün rock dinleyicisine iyi gelen cinsten; koyu tonlarla enerjiyi, karanlık ve sert bir gitarla ironik bir vokali birleştiren, önümüzdeki yıllarda daha çok sözünü edeceğimiz bir müzik. Gary Lightbody’nin seyirciyle iletişimi harikaydı. 360˚ Tur ekibini sahneye çıkarmaları ve onlarla şarkı söylemeleri, sağlam alkış aldı. Her hareketleri, her notaları samimiydi. Dilerim Snow Patrol en kısa zamanda, kendi konserleri için İstanbul’da olur.

4. U2 seyirciye yarım saat “taktı.”

5. Belinden ameliyat olduğunu bildiğimiz Bono, her şeye rağmen zıp zıp havalardaydı. (Ama açıkçası Torino konserinde çok daha hareketli ve enerjikti. Başbakan, köprü, dansöz derken yorulmuş olmalı.)

6. Ankara, İzmir, Antalya ve İstanbul… Bono’nun selamı dört büyük şehre gitti. Elbette birkaç kelime Türkçe öğrenmiş iki günde, buna şaşırılmaz. Ama şarkının ortasında mikrofonu seyirciye uzatıp, düzgün bir şekilde “Şimdi siz!” deyince biraz şaşırdık doğrusu.

7. Köprü yürüyüşüne havalı bir gönderme yapmak istedi Bono. “Dini olanla laik olan arasındaki, geçmişle gelecek arasındaki, Avrupa’nın en doğusundaki Türkiye” övgüleri sırasında konserin en önemli hatasını yapıp “Dün Egemen Bağış’la köprüde yürüdük,” deme gafletinde bulundu. Uzun bir “yuhhh”lamayla cevap verdi Türk seyircisi bu isme. Ama Bono, hızlı bir hamleyle durumu toparladı: “Anladım, bir daha hiç siyasetçilerden bahsetmeyeceğim, ama köprüden bahsedebilirim değil mi?” (Bu arada Egemen Bağış konseri izleyenler ve bu yuhalamayı duyanlar arasındaydı.)

8. İyi şarkı kötü havayı kovuyor. Günlerdir U2’ya ne kadar kıl olduysak da, baba şarkılarına girdiklerinde saldık ruhumuzu müziğe.

9. The Edge’in bütün gitarlarına bayılıyorum. (Rickenbaker’ı bana hediye etse süper olurdu…)

10. Bizim bölge kıyak… Gece Gündüz ekibi Vito ve Handan’la temsil ediliyor. Müzik için kalem oynatan isimler Zulâl, Barış, Meltem, Sebla, Tolga, Doğu, Şafak… Arada birbirimize şarkı armağan ediyoruz. (Zulâl’le 60, 70, 80 ve 90’ların rock yıldızlarını konuşuyoruz. Yeni sağın ve milliyetçiliğin yükseldiği 80’lerin Aktivist rockçısı da bir yere kadar galiba. Zulâl, “Roger Waters da sabıkalıdır ama hiç değilse başbakanla diz dize oturup dansöz oynatmadı,” diyor.)

11. Sosisli sandviç yine midemi kaynattı. En az iki şarkı boyunca midem sorunlarımı düşündüm.

12. Bono, seyirciler arasından bir kızı dansa kaldırdı. Kızla uyumlu bir ikili oldular. Ama bizim bölgede bir kız vardı ki, o kızdan daha iyi dans ederdi onu da söyleyeyim!

13. Fehmi Tosun’a adanan şarkıyla Bono’nun ve U2’nun kendilerini “temize çekme” süreci başlıyor. Böylece “1997 tarihli Pop albümünün içinde Fehmi Tosun’dan söz ettiğimizi da, Türkiye’de insan hakları ihlallerinin olduğunu söylediğimizi de unutmadık,” demeye çalışıyor gibiler. Biraz geç kalmış bir çaba. Ama yine de, Olimpiyat Stadını dolduranlar durumdan memnun. Bono, bir iki şarkılığına da olsa, eski Bono gibi geliyor gözümüze. Rattle and Hum’ın hemen öncesindeki günlere gidiyoruz.

14. Gecenin asıl bombası tam da bu anda patlıyor. Bono sahneye “Süüfü..” diye birini çağırıyor. Ne olduğunu anlamaya çalışırken, beyaz gömleğiyle Zülfü Livaneli çıkıyor sahneye. Bildiğimiz Zülfü Livaneli… Bono’yla birbirlerine sarılıp düet yapıyorlar. (Livaneli, monitörden kendi sesini duyamadığını işaret eden bir hareket yapınca Bono hemen teknik ekibi uyarıyor, birbirlerine fena halde özenliler.) Düetten sonra Livaneli, dünyanın bütün “dream maker”ları adına Bono’ya hoş geldin diyor. Ve bomba patlıyor; Livaneli “Yiğidim Aslanım” söylüyor. Bono, ellerini yüreğinde kavuşturmuş, monitör kulaklıklarını çıkartmış, stadyumu dinliyor. Çünkü yaklaşık 50.000 kişi “Yiğidim Aslanım” söylüyor. Üstelik bu şarkının daha büyük kalabalıklarca söylenmişliği var. Kim ne derse desin; ister Bono’ya kızsın ister Livaneli’ye; isteyen her ikisinin de muhalif duruşunu kişisel tarihleri içinde inişe geçmiş bir eğriyle değerlendirsin, Uğur Mumcu’nun cenazesinde tabutun arkasında bu şarkıyı söyleyerek ağlamış olan ben, acayip duygulanıyorum bu manzara karşısında, avazım çıktığı kadar bağırıyorum “Yiğidim Aslanım burada yatıyor…” diye. Bazen insanın kendisini olduğu gibi duygularına bırakması gerekiyor. Bu hesaplanmış bir buluşma mı, Bono’ya kimler akıl verdi, hem sistemin dizinin dibinde olayım hem de muhalif görüneyim formülü böyle mi kuruluyor, bunların hiçbirini düşünmüyorum.

15. Böylece Bono birer gün arayla İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin çekim alanına girmiş oluyor. Bir gün önce İstanbul’un eski belediye başkanına iPod hediye etti, ertesi gün de bir zamanların ışıltılı belediye başkan adayıyla düet yaptı.

16. Bono’nun Başbakanla yaptığı konuşmadaki önerisi gerçekleşir mi diye düşünüyorum. Üç İbraihimî dini bir araya getiren bir festival yapmayı istediğini söylemiş. “Bunun için en uygun yerin Kudüs olduğunu biliyorum ama bugünü şartlarında bunu imkansız olduğunu da görüyorum,” demiş. Başbakan da “İstanbul’dan daha iyi nerede olabilir?” demiş. Bakalım. Göreceğiz…

17. “Filistin, İsrail, Washington, duy sesimizi!” Sunday Bloody Sunday’da zıplamaya başlıyorum. Bu şarkıyı ilk dinlediğim günden beri olduğu gibi…

18. Bu turnede dünyanın her şehrinde olduğu gibi en çok alkışı Desmond Tutu görüntüler aldı. “Hepimiz aynıyız,” dedi Tutu. Ve hemen sonrasında “One” başladı. 40 yıl da geçse dinlemekten bıkmayacağım şarkıdır “One”. (Girişte The Edge’in tonu bir garipti ama hemen toparladı, ben de kimseye belli etmedim zaten.)

19. Hediyelik eşyacıda kredi kartı geçmiyordu. “Sana çok yakıştı,” diyenlerin gazına gelip, kendime şapka aldım.

20. Dönüşte bedava otobüsleri en uzak köşeye koyan zihniyete küfredenlerle yürüyerek kapıya ulaştım. Dönüş yolu için en güzel yorum “Sefasını sürdük, cefasını da çekeceğiz,” oldu. Çektik çekeceğimizi…

İşte “U2 İstanbul’da” gecesi 20 maddeyle böyle yaşandı benim için. Çok konuşuldu ve hâlâ konuşacak çok şey var. Ama açıkçası böyle bir geceden sonra konuşulacak şeylerin başında müzik geliyor. Onlarca neden ileri sürülebilir bu konsere gitmemek için ve onlarca karşılığı vardır mutlaka orada olmak için. Sonuçta konser tarihinin en önemli gösterilerinden birinin yolu İstanbul’dan geçti. Yıllar sonra “Oradaydım,” demenin anlamlı olacağı bir gecede “U2 İstanbul’daydı”…